Διαπίστωση και απορία…

Μια διαπίστωση που έκανα σήμερα και θα τη μοιραστώ μαζί σας.

Έχουμε καταλήξει οι ρομαντικοί να βλέπουμε τον κόσμο υλιστικά και οι υλιστές να βλέπουν τον κόσμο ρομαντικά. Πρόκειται περι αντιστροφής των πόλων ή πάντα έτσι ήταν και απλά μόνο τώρα εγώ το κατάλαβα;

Read Full Post »

Τα νούμερα της βιομηχανικής «επανάστασης».

Επακόλουθο της επιστημονικής επανάστασης(και οχι μόνο) που έλαβε χώρα τον 17ο περίπου αιώνα, ήταν η βιομηχανική επανάσταση, η οποία βασίστηκε μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη του επιστημονικού θετικισμού. Το πάντρεμα επιστήμης και τεχνολογίας, έδωσε στις υπο ανάπτυξη κοινωνίες το απαραίτητο υλικό-θεωρητικό υπόβαθρο, με τη βοήθεια του οποίου(και όχι μόνο αυτού βέβαια), άλλαξαν οριστικά οι πατροπαράδοτες δομές τόσο σε Ευρωπαικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στο παρόν άρθρο, θα αποπειραθώ να δώσω μια εικόνα της βιομηχανικής επανάστασης, όσον αφορά τους όρους με τους οποίους αυτή εξαπλώθηκε και τον τρόπο με τον οποίο άλλαξαν με τη βοήθεια της οι παγκόσμιοι συσχετισμοί δυνάμεων, αλλά και ο κοινωνικός ιστός, για να φτάσουν περίπου στη μορφή που τα ξέρουμε σήμερα.

Κάτα της διάρκεια του άρθρου πρόκειται να παρουσιάσω κάποιους προβληματισμούς οι οποίοι μου δημιουργήθηκαν κατά τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης μελέτης.

Τα όποια στατιστικά στοιχεία αναφερθούν στο παρόν άρθρο έχουν ως πηγή το βιβλίο του Derek H. Aldcroft-Simon P. Ville, Η Ευρωπαική Εικονομία 1750-1914, εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

Τα νούμερα που προβληματίζουν

Είναι ευρέως γνωστό ότι η βιομηχανική επανάσταση, ήταν μια διαδικασία ή καλύτερα ενα κοινωνικό φαινόμενο, που παρότι είχε παγκόσμια εξάπλωση και επιρροή, τα χαρακτηριστικά του διέφεραν απο χώρα σε χώρα(σε βαθμό οικονομικής ανάπτυξης).

Γνωρίζουμε γενικά ότι αφορούσε την βορειοδυτική Ευρώπη, και αργότερα την Βόρεια Αμερική, η οποία απο περιφερειακή οικονομία(θα εξηγήσω αργότερα τι σημαίνει αυτό), μετατράπηκε στις αρχές του 20ου αιώνα σε κυρίαρχο οικονομο-πολιτικό κέντρο.

Αυτό που δεν γνωρίζουμε(τουλάχιστον εγω δεν γνώριζα), είναι ο βαθμός της όξυνση των ανισοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα που έφερε αυτή η ανάπτυξη, η βασισμένη στην επιστήμη και την εντατικοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής(συνοδευμένη όμως και στην αλλαγή των εργασιακών σχέσεω και των κοινωνικών δομών). Υπολογίζεται ότι το 1860 η βορειοδυτική Ευρώπη, με ποσοστό μόλις 11% του παγκόσμιου πλυθισμού, αντιπροσώπευε το 30% του παγκόσμιου εισοδήματος. Μερικές δεκαετίες αργότερα, που διεκδίκησε και η βόρεια Αμερική μερίδιο απο την πίτα, μαζί με την βορειοδυτική Ευρώπη συγκέντρωναν το 18% του παγκόσμιου πλυθυσμού και κατείχαν το 60% του συνολικού εισοδήματος. Όταν μπήκε και η Ιαπωνία στο παιχνίδι, αυτές οι 3 οικονομίες κατείχαν το 80% του παγκόσμιου εισοδήματος, κάτι που όξυνε τα πράγματα ακόμη περισσότερο.

Τα χρόνια πρίν τη βιομηχανική επανάσταση οι διαφορές μεταξύ των εθνικών οικονομιών ήταν πολύ μικρότερες. O Paul Beiroch υποστηρίζει ότι πριν την ώθηση στην βιομηχανική ανάπτυξη οι διαφορές στα διεθνή εισοδηματικά επίπεδα ήταν πολύ μέτριες, πιθανότατα στην περιοχή του 1,0 έως 1,6 μεταξύ των φτωχότερων και πλουσιότερων χωρών.

Λογικό είναι να πεί κάποιος, «μα φυσικό είναι, οι χώρες που επένδυσαν στην ανάπτυξη να παράξουν πλούτο ενώ αυτές που δεν κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις έμειναν στάσιμες». Αυτή η υπόθεση φαντάζει έγκυρη, όμως με μια πιο προσεκτική ματιά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.

Το συστατικό που αλλάζει την συνταγή εντελώς είναι η έννοια «περιφεριακή οικονομία». Ο καπιταλισμός εν τη γεννέση του χρησιμοποίησε την περιφερειακή εξάπλωση, δηλαδή δημιούργησε μια αυτοκρατορία του χρήματος με κάποιες κεντρικές και κάποιες περιφερειακές οικονομίες. Κεντρική οικονομία για παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί η Αγγλιά ενώ περιφερειακή οικονομία μια χώρα δορυφόρος όπως η Ελλάδα. Η σχέση κεντρικής και περιφερειακής οικονομίας είναι στην ουσία σχέση υποτέλειας και εξάρτησης. Μια περιφερειακή κοινωνία ας πούμε μπορεί να παράγει αγροτικά προιόντα(πρωτογεννή παραγωγή) για λογαριασμό μιας κεντρικής, έτσι ώστε αυτή να εντατικοποιήσει την δευτερογενή της παραγωγή η οποία είναι πιο κερδοφόρα. Άλλη σχέση περιφερειακής και κεντρικής οικονομίας είναι η εκμετάλλευση των πρώτων υλών της υποτελούς οικονομίας(βλέπε Αφρική) και η μεταποίηση τους απο την κεντρική οικονομία(στην εποχή μας βέβαια το μεγαλύτερο μέρος του μεταποιητικού τομέα έχει μεταφερθεί σε περιφεριακές οικονομίες λόγω φτηνών εργατικών χεριών).

Στην ουσία η κεντρική οικονομία, ελέγχει την περιφερειακή πολιτικά και οικονομικά, είτε πρόκειται για αποικιακού τύπου κτίση, είτε για «προτεκτοράτο». Έτσι η κεντρική οικονομία είναι αυτή που έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα μέσα, το είδος και τους τρόπους παραγωγής. Βέβαια η περιφερειακή οικονομία χρησημεύει και ως καταναλλώτρια χώρα των κατασκευασμένων προιόντων της κεντρικής. Τέλος, μια περιφερειακή οικονομία, μπορεί να χρησημεύσει και ως πηγή άντλησης φθηνού εργατικού δυναμικού, παραδείγματα στην ιστορία άπειρα, απο το δουλεμπόριο ώς την υπερπόντια και την ενδοευρωπαική μετανάστευση.

Προκύπτει δηλαδή, ότι η ανεπτυγμένη οικονομικά χώρα, μέσα σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα, αναπτύσεται εις βάρος των υπολοίπων μη ανεπτυγμένων χωρών. Να σημειωθεί δε, ότι περιφερειακού τύπου ανάπτυξη συναντάμε και σε εθνικό επίπεδο, πχ, βόρεια και νότια Ιταλία, Αμερική των Βορείων και Νοτίων κ.α.

Το ζήτημα όμως που τίθεται, δεν είναι μόνο κατά πόσο είναι άνιση η κατανομή του εισοδήματος σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και εντός των εθνικών οικονομιών, δηλαδή όχι μόνο σε πια χώρα πάει ο πλούτος απο την εντατικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής αλλά και σε ποια χέρια, το οποίο και πάλι όπως ξέρουμε κάθε άλλο παρά ίσοις όροις γίνεται(εξού και τα διάφορα κραχ, η ανεργεία, ο πληθωρισμός).

Έχοντας αναφέρει τα παραπάνω, γίνεται πιστεύω κατανοητό, το γιατί θέτω στο προηγούμενο μου άρθρο το ερώτημα: Ποιός κατέχει την επιστημονική γνώση, πως την χρησιμοποιεί, και τι αποτελέσματα έχει; Γιατί όπως μας διδάσκει τελικά η ιστορία, τα προβλήματα που ως ένα βαθμό έλυσε η βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη(εγώ βέβαια θεωρώ πιο κατάλληλο τον όρο μεγένθυση γιατί ανάπτυξη σε προκαταβάλει για κάτι θετικό) στο 18%(όχι βέβαια ότι το 100% των ανθρώπων στις ανεπτυγμένες χώρες έχουν λύσει τα προβληματά τους, αμφιβάλω αν και εκεί ήταν ή είναι το 18% σε εθνικό επίπεδο αυτοί που έχουν οικονομική άνεση) του πλυθισμού, δημιούργησαν ακόμη μεγαλύτερη ανισότητα και εξαθλίωση στο υπόλοιπο 82%.

Τα συμπεράσματα και τα τυχόν σχόλια δικά σας…

Read Full Post »

Πίστη και επιστήμη, μήπως τελικά η διαφορά δεν έιναι τόσο μεγάλη;

Μελετώντας για τις εξετάσεις και συνδιάζοντας τα 2 μαθήματα με τα οποία έχω ασχοληθεί ως τώρα, δηλαδή την οικονομικοκοινωνική ιστορία της Ευρώπης και την ιστορία των επιστημών στην Ευρώπη έκανα κάποιου είδους συλλογισμό συγκρίνοντας το τότε με το τώρα. Και όταν λεω τότε, εννοώ κάποιες μεταβατικές περιόδους στην ιστορία όπως τον 14ο αιώνα που έμπαιναν τα θεμέλια της μεγάλης κοινωνικής αλλαγής απο την φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Η μετάβαση αυτή συνοδεύτηκε όπως είναι φυσικό και απο ριζικές αλλαγές στην επιστημονική- φιλοσοφική σκέψη της εποχής.

Στο σημείο αυτό θα ακολουθήσω την ρητορική μέθοδο, θα θέσω ενα ερώτημα, τόσο σε εσάς όσο και στον εαυτό μου, και θα αποπειραθώ να απαντήσω εκθέτωντας τη δική μου άποψη.

Το ερώτημα έχει ως εξής:

Τι προηγείται σε μια κοινωνία που μεταβάλεται, το ιδεολογικό πλαίσιο ή το θεσμικό; Για μένα η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, δηλαδή οι θεσμοί στιρήζονται σε ενα ιδεολογικό υπόβαθρο το οποίο δημιουργείται απο κάποιους πρωτοπόρους(οι οποίοι συχνά αργούν να δικαιωθούν με κλασικό παράδειγμα τον Γαλιλαίο), αλλά και οι ίδιοι οι θεσμοί δημιουργούν ενα μετέπειτα ιδεολογικό υπόβαθρο, που με τη σειρά του προσαρμόζεται περαιτέρω στις νεες συνθήκες.

Έχοντας εξηγήσει το παραπάνω μπορώ να προχωρήσω τον συλλογισμό-προβληματισμό μου παραπέρα και να συγκρίνω το υστερομεσαιωνικό μοντέλο με το σύγχρονο.

Είναι γενικώς γνωστό, ότι η μεσαιωνική κοινωνία ζούσε κάτο απο ενα σύνολο κανόνων οι οποίοι καθόριζαν τόσο την συμπεριφορά όσο και τις ανθρώπινες σχέσεις. Η τότε επιστήμη(που ήταν περισσότερο φιλοσοφική και θεωρητική), σε συνδιασμό με την θεολογία δεν έκανε τίποτα άλλο απο το να νομιμοποιεί αυτό το σύνολο κανόνων, το οποίο όλοι ήταν υποχρεωμένοι να αποδέχονται. Για τους χωρικούς και τους εργάτες τα πράγματα ήταν απλά καθώς ήταν αναγκασμένοι να ακολουθούν αυτό το σύνολο κανόνων χωρίς να έχουν ούτε τη δυνατότητα ούτε το δικαίωμα να το αμφισβητήσουν, απλά υποτασσόταν στο δόγμα. Όμως υπήρχε και μια ολοένα διογκούμενη μερίδα λόγιων και εγγραμάτων που αρχικά ήταν στο σύνολο τους κληρικοί και οι οποίοι είχαν πρόσβαση στη γνώση. Αρχικά το έργο των λόγιων περιορίστηκε στους κόλπους των μοναστηριών και των επισκοπικών σχολών, έτσι η εκκλησία υπέτασε την γνώση και την χρησιμοποιούσε προκειμένου να «νομιμοποιήσει» το χριστιανικό δόγμα και κατ’ επέκταση το φεουδαρχικό μοντέλο(άρχοντα και αρχόμενου).

Τελικά το ρεύμα του σχολαστικισμού(ερμηνεία και σχολιασμός των κλασσικών έργων) οδήγησε στην διεύρυνση της ιδέας της εκπαίδευσης και στην δημιουργία των πανεπιστημίων, μέσω των οποίων σταδιακά απελευθερώθηκε σε ενα μεγάλο βαθμό η επιστημονική σκέψη απο την θρησκευτική επιρροή και την μεταφυσική της υπόσταση.

Στις μέρες μας, η επιστήμη έχει ως ενα βαθμό υποκαταστήσει την θρησκεία, μιας και πλέον αυτή, και όχι η θρησκεία, καθορίζει και νομιμοποιεί το κοινωνικό-οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η επιστημονική κοινότητα μάλιστα(όχι με την ευρεία αλλά με την συντεχνιακή έννοια), έχει δημιουργήσει ενα είδος ιερατείου το οποίο βασίζει και βασίζεται στο καπιταλιστικό σύστημα, όπως ακριβώς βασιζόταν και βασίζε η θρησκεία το φεουδαρχικό σύστημα κατά τα μεσαιωνικά χρόνια. Στο συγκεκριμένο σημείο δεν μπορώ παρα να θέσω το εξής ερώτημα:

Μήπως η επιστήμη ορίζει και οριοθετεί ενα νέο δόγμα και είναι δομημένη με τέτοιο τρόπο που να μην έχει ως κύριο στόχο την αναζήτηση απαντήσεων αλλά την νομιμοποίηση και την εξυπηρέτηση του κοινωνικοοικονομικού συστήματος; Στα πλαίσια αυτού του στόχου, μήπως η έρευνα γίνεται επιλεκτικά; Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι σίγουρο, αλλά τίθεται και ενα άλλο ερώτημα πιο «ενοχοποιητικό», μήπως τελικά οι επιστημονικές έρευνες είναι ως ένα βαθμό «φτιαχτές»; Η απάντηση και πάλι είναι ναί, το βλέπουμε ξεκάθαρα στις στατιστικές έρευνες που διεξάγονται πριν τις εκκλογές για παράδειγμα, οπότε μένει να ανακαλύψουμε μέχρι ποιό βαθμό είναι φτιαχτές.

Δεν είναι εύκολο να δοθεί απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα, μιας και ο μέσος άνθρωπος της εποχής μας, ομοιάζει με τον μέσο άνθρωπο του μεσαίωνα(τηρουμένων βέβαια των όποιων αναλογιών). Δηλαδή και οι δύο δεν έχουν πρόσβαση στην πρωτογενή γνώση, αλλά στην γνώση την οποία του υπαγορεύει το εκάστοτε ιερατείο(εκκλησία-επιστημονική κοινότητα).

Σκεφτείτε το λίγο, δεν ξέρουμε πως ακριβώς λειτουργεί ο υπολογιστής μας(μιας και η λεπτομερής αρχιτεκτονική του επεξεργαστή είναι επτασφράγιστο μυστικό της intel ή της amd), δεν γνωρίζουμε την ακριβή λειτουργεία του κινητού μας απλώς το χρησιμοποιούμε. Αυτό δεν είναι κατ΄ ανάγκη κάτι κακό(κανείς δεν είναι δυνατόν να ξέρει τα πάντα), όμως δημιουργεί ερωτήματα.

Βέβαια είναι λογικό εφόσον ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία ορίζει τον τρόπο ζωής μας, να εξαρτώμαστε απο αυτή, να την χρησιμοποιούμε, να την αγγαλιάζουμε αν προτιμάτε, όμως ενα μεγάλο ζήτημα είναι όχι μόνο ποιος χειρίζεται αλλά και ποιός διαχειρίζεται την τεχνολογία; Είμαστε εμείς ή το «ιερατείο»; Μήπως θα ήταν καλύτερα τα πράγματα αν την διαχειριζόμασταν εμείς;

Εδω κάπου θα σταματήσω μιας και άνοιξα μεγάλη κουβέντα, ελπίζω να συζητηθεί το θέμα.

Η πλάκα είναι ότι στις εξετάσεις θα αποτύχω γιατί αντί να διαβάζω αυτά που πρέπει, κάθομαι και προεκτείνω συλλογιστικά μόνο εκείνα που διαβάζω και μου αρέσουν.

Καλή σας νύχτα!!!

Read Full Post »

Παπαρήγα για την κρίση

Δείτε τα συγκεκριμένα 2 αποσπάσματα, αξίζει.

Read Full Post »

I know what i want and i want it now, i want BLOOD cause im mr. Αmbassador of Globalism…

Πραγματικά αν δεν είναι πρέσβης της παγκοσμιοποίησης και του ιμπεριαλισμού ο Γιωργάκης στην Ελλάδα, πρέπει κάποιος επειγόντως να του δώσει το χρήσμα γιατί και το όνομα (Παπανδρέου ενα όνομα με μακρά παράδοση στο ξεπούλημα στα ξένα κέντρα) έχει, και τη χάρη. Βέβαια για να λέμε την αλήθεια, το χάρισμα του πατρός και του παππού ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερα, όμως κάποια θέση θα περισσεύει και για το κακόμοιρο το Γιωργάκη, κάτι μεταξύ μεταφραστή και παρουσιαστή των απαιτήσεων των παγκόσμιων οικονομικών κέντρων.

Πάντως το έχει πάρει ζεστά το θέμα, βγαίνει και λέει τα ίδια και τα ίδια σε όλα τα κανάλια και τις χώρες του κόσμου, υποθέτω η Global Governess, του το έχει θέσει στις υποχρεώσεις του, κάτι σαν Top προτεραιότητα του υπουργείου εξωτερικών. Τώρα μη ρωτήσετε ποιού υπουργείου εξωρερικών, δηλαδή αν είναι υπουργός εξωτερικών της Global Governess ή της Ελλάδας, μιας και επι Πασοκο και Παπανδρεοκρατείας αυτά τα δυο υπουργεία γίνονται ενα. Οι περιπτώσεις είναι άπειρες, ξεκινούν απο τον γέρο της δημοκρατίας Γεώργιο, που έμπασε τους Άγγλους(οι οποίοι τον ανέδειξαν και μετά ήθελαν διάλυση του ΕΛΑΣ) μετά τον πόλεμο, και καταλήγουν στην πιο πρόσφατη ιστορία Οτσαλάν, και απαγωγές Πακιστανών.

Γενικά η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας τα χρόνια μετά τον Β» Παγκόσμιο συνοψίζεται σε μια φράση «μπάτε σκύλοι αλέσετε και αλεστικά μη δώσετε»(δείτε αν θέλετε και ενα παλιότερο σχετικό άρθρο). Στη θέση του σκύλου βέβαια πάντα βρισκόταν το κεφάλαιο, παλαιότερα επειδή το απαιτούσαν τα ήθη με τη μάσκα εθνοτήτων(Αγγλία-Γαλλία) και στις μέρες μας, στην πιο «πηγαία» του μορφή, τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και τα παγκόσμια οικονομικά κέντρα. Βέβαια οι «εθνικοί ηγέτες» έχουν πάλι το ρόλο τους, απλά απο πρωταγωνιστικός υποβιβάστηκε σε Co-Staring, οι σκηνοθέτες και οι σεναριογράφοι βέβαια είναι πάντα οι ίδιοι καρχαρίες.

Και έτσι φτάσαμε σήμερα, το ποτισμένο με αίμα έδαφος της πατρίδας μας, να το βγάζουν στο σφυρί, και μάλιστα σε μειοδοτικό διαγωνισμό, κομμάτι-κομμάτι, για να εγγυηθούν στα αφεντικά τους μακροημέρευση της εργασιακής υποδούλωσης και της παθητικής αντιμετώπισης των προκλήσεων. Έτσι το ΠΑΣΟΚ και ο κύριος Παπανδρέου, παρόλο που δεν μπορούνε να δώσουν μετεκλογικά καμιά εγγύηση για τίποτα στο λαό τους, δίνουν τον λαό τους εγγύηση στο κτήνος της χρηματολαγνείας…

ΩΣ ΠΟΤΕ;

Στις 22.9.1944 ο Γ. Παπανδρέου τηλεγραφεί προς τον Τσόρτσιλ, επισημαίνοντάς του τα παρακάτω: «Δύναμαι να σας διαβεβαιώσω ότι η σταθερότης της ελληνικής κυβερνήσεως θα διατηρηθεί πλήρως κατά τας επικείμενους κρίσιμους στιγμάς. Δεν γνωρίζω τους λόγους δια την απουσία της Βρετανίας. Μόνον η άμεσος παρουσία εντυπωσιακών Βρετανικών δυνάμεων εις την Ελλάδα και ως τας τουρκικάς ακτάς θα ήτο δυνατό να μεταβάλει την κατάστασιν.

Και μια γελοιογραφία  bonus που εμπνεύστηκε ο Λακαμάς και έκατσα και την σκίτσαρα.

Read Full Post »

Η θεωρία της καύσης

Η θεωρία της καύσης

~

Μαύρος  πίσσα καπνός τον ήλιο σκιάζει

και έχουνε γίνει όλα γύρω σκοτεινά.

~

Ακούω ενα υγρό που σιγοβράζει

να χάνει φαίνεται τη μάχη της πυράς.

~

Είναι το αίμα των ανθρώπων που κοχλάζει

κάτω απο ύπουλη και απάνθρωπη σκλαβιά.

~

Και έτσι που καίει και φουσκώνει και κοχλάζει

απ΄ έξω χύνεται και σβήνει τη φωτιά.

~

Παίρνει τη στάχτη της και νέα φλόγα βάζει

και απο πάνω ρίχνει φύλα και κλαδιά.

~

Τώρα η πυρά μονάχα φώς και ζέστη βγάζει

είναι μου φαίνεται επειδή αλλάξαν τη μαγιά.

~

Θα ψήσουν λένε τον καφέ που ξενυστάζει

να βράσουν θέλουνε το γάλα που ανδρώνει τα παιδιά.

~

Τέλος

Read Full Post »

Κοινωνία-εργασία-παιδεία.

Καθόμουν λίγο πρίν στο μαγαζί, και περιεργαζόμουν διάφορα κοινωνικά θέματα, καθώς μου είχαν δημιουργηθεί συγκεκριμένοι προβληματισμοί. Οι προβληματισμοί αυτοί πήγαζαν απο 3 κυρίως πηγές, οι δυο εξωτερικές και η μια εσωτερική. Η μια εξωτερική πηγή ήταν μια μια παρέα που καθόταν δίπλα μου την ώρα που μελετούσα και αποτελούταν απο ενα ζευγάρι ηλικιωμένων βρετανών και ενός έλληνα, και η δεύτερη ήταν το περιεχόμενο του μαθήματος που διάβαζα(κοινωνικο-οικονομική ιστορία, το κεφάλαιο αφορούσε το κοινωνικό κράτος). Η εσωτερική πηγή ήταν όπως είναι φυσικό η δική μου ροπή πρός αυτά τα θέματα, καθώς η προσωπική μού άποψη ταυτόχροντα συγκρουόταν ή ενισχυόταν απο αυτά που άκουγα και διάβαζα. Τελικά αντιστάθηκα στην παρόρμηση να παρέμβω στην κουβέντα των πελατών γιατί σε αυτήν την περίπτωση θα έπρεπε να αφήσω κατά μέρος το διάβασμα. Η συζήτηση τους πάντως αφορούσε τις προσωπικές επιλογές του ατόμου στην κοινωνία και πως αυτή συνδεόταν με την προσωπική, αλλά και την επαγγελματική του επιτυχία. Τα συγκεκριμένα άτομα ανήκαν στον καλλιτεχνικό χώρο(ο ενας ήταν φωτογράφος απο ότι έλεγε, και ο άλλος ζωγράφος και συγγραφέας, η γυναίκα δεν κατάλαβα σε τι χώρο εργαζόταν). Γενικά πάντως κατέληγαν, μετά απο αρκετή κουβέντα, στο γεγονός ότι απο ενα σημείο και πέρα, η επαγγελματική επιτυχία λειτουργεί εις βάρος της προσωπικής(ψυχολογικής αν προτιμάτε)επιτυχίας.

Με αφορμή λοιπόν τα παραπάνω, όσο και αυτά που διάβασα, πρόκειται να τοποθετηθώ επι του θέματος.

Για μένα, η εργασία στην κοινωνία, δεν θα έπρεπε να είνα σε τόσο μεγάλο βαθμό όρος για την κοινωνική καταξίωση. Δηλαδή πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ο ανάλογος καταμερισμός και η ανάλογη σημασία που θα δίνει τόσο το άτομο, όσο και η κοινωνία στον παράγοντα «εργασία».  Γιατί αν και η εργασία, σε οποιαδήποτε κοινωνία(ακόμα και την πιο βαθυά καπιταλιστική), έχει κοινωνικές προεκτάσεις και θεμιτά αποτελέσματα(παραγωγή έργου, εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του ατόμου, προσφορά στο κοινωνικό σύνολο), είναι επικύνδινη όταν πάει να υποκαταστήσει το ρόλο της «προσωπικότητας» και της «ατομικότητας», του μετέχοντα στην κοινωνία, πολίτη. Σύμφωνα με τις θεωρίες του Adam Smith, ενα κράτος, προοδεύει, όταν τα μέσα παραγωγής και η παραγωγή συστηματικοποιείται και εντατικοποιείται. Η αύξηση της παραγωγής αυξάνει τον πλούτο, αντίστοιχα αυξάνονται και τα μεροκάματα, όπως επίσης και η κατανάλωση, όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια καθώς δεν απαντά σε κάποια ερωτήματα όπως τα παρακάτω.

– Αύξηση της κατανάλωσης μέχρι ποιό όριο; Μέχρι πότε και σε ποιό βαθμό η κατανάλωση θα μπορεί ή θα επαρκεί για να καλύπτει τις υπόλοιπες ανάγκες της πολλύπλοκης ανθρώπινης φύσης;

– Αύξηση της παραγωγής μέχρι πιό όριο και με ποιούς κανόνες; Γιατί όπως βλέπουμε στις μέρες μας, η παραγωγή, δεν περιορίζεται μόνο απο το επίπεδο της τεχνολογίας και τις ικανότητες της εργατικής-εργατικής με ανώτερη εξειδίκευση τάξης, αλλά και απο το φυσικό περιβάλλον.  Περιορίζεται επίσης απο ένα σωρό άλλους γεωγραφικούς-οικονομικούς-κοινωνικούς-πολιτικούς παράγοντες που θα χαρώ να τους αναλύσω σε επόμενο άρθρο(αλλά και που τους έχω αναλύσει σε προηγούμενα), μερικοί απο αυτούς είναι ο πληθωρισμός, οι περιφερειακέ αγορές, η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, το ποιός τελικά κατέχει τα ίδια τα μέσα παραγωγής και ποιός καρπώνεται το «έργο» της εργασίας κλπ.

Εμένα λοιπόν η άποψη μου είναι ότι οι κοινωνίες πρέπει να σταματήσουν να επικεντρώνωνται μονόπλευρα στην αύξηση της παραγωγής, και να τη θεωρούν ουσιαστικά ως μοναδικό κριτήριο, και να αρχίσουν να ασχολούνται με τον άνθρωπο συνολικά(αυτό βέβαια περιλαμβάνει όπως είναι φυσικό και τις παραγωγικές διαδικασίες αλλά όχι αποκλειστικά αυτές). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ζήτημα της παιδείας, καθώς εκεί βλέπουμε ολοένα αυξανόμενη μετατροπή της παιδείας σε εξιδείκευση, και συγκεκριμένα εξιδείκευση στα πλαίσια και τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Δηλαδή βλέπουμε την παιδεία να γίνεται και αυτή «maximize production qualities, maximize profit», όμως δεν θα έπρεπε να είναι αυτή η μόνη και κύρια αποστολή της. Για μένα η παιδεία θα έπρεπε να έχει δυο άξονες, τον πρακτικό(που θα συμπεριλαμβάνει και την εξιδείκευση), και τον κοινωνικό, θα επεκταθώ όσον αφορά τον δεύτερο.

Ο κοινωνικός παράγοντας, ο οποίος πρέπει να τύχει μεγάλης προσοχής και αναγνώρισης(καθώς στις μέρες μας είναι λίγο ως πολύ παραγνωρισμένος), θα έχει να κάνει με τον εφοδιασμό του εκπαιδευόμενου με όλα αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστηκά που θα τον μετατρέπουν απο άβουλο καταναλωτή-εργαζόμενο, σε ενεργό πολίτη-μέλος της κοινωνίας. Πρέπει δηλαδή να ανατραπεί αυτή η αντίληψη που έχει καλλιεργηθεί σκόπιμα τα τελευταία 50(και πλέον) χρόνια «καταναλώνω αρα υπάρχω ως άτομο», και να μετατραπεί σε «σκέφτομαι και πράτω συνειδητά και συλλογικά άρα υπάρχω ως άτομο σε ένα σύνολο», που έχει την βάση της στην αρχαία και νεώτερη φιλοσοφία.

Οι υποχρεώσεις μας απέναντι στην κοινωνία είναι κατά τη γνώμη μου οι εξής:

– Εργασία

– Ενεργή συμμετοχή στις αποφάσεις και στα κοινά(όχι βέβαια μόνο μέσω της ψήφου

– Και αναλυτικότερα, άμεση συμμετοχή στην εκτελεστική-νομοθετική και δοιικητική εξουσία

Οι υποχρεώσεις της κοινωνίας πολιτείας απέναντι μας είναι(ή θα έπρεπε να είναι):

– Παροχή στέγασης, εξασφάλιση των βασικών για την επιβίωση

– Παροχή υγείας, παιδείας

– Δημιουργία δομών κοινωνικής μέριμνας για άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες(ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, ορφανά κλπ)

– Εξασφάλιση ότι το άτομο θα μπορεί να εξασκεί ελεύθερα τις υποχρεώσεις του

– Περιορισμός όσο γίνεται περισσότερο των κοινωνικών ανισοτήτων(για μένα αυτό βέβαια γίνεται με τον καλύτερο τρόπο μέσω της κομμουνιστικής κοινωνίας)

Οι υποχρεώσεις δεν έχουν βέβαια την έννοια της αγγαρείας αλλά την έννοια της κοινωνικής ασφάλειας και της κοινωνικής προόδου, τα δικαιώματα και οι απολαβές έχουν την έννοια της απελευθέρωσης απο τις πρωταρχικές ανάγκες για επιβίωση, και την δυνατότητα του ατόμου να αρχίσει να βελτιώνεται σε ενα ανώτερο επίπεδο(καλλιέργεια, κοινωνική μόρφωση, ανθρώπινες σχέσεις κλπ).

Όλα τα παραπάνω όμως, δεν πρόκειται ποτέ να γίνουν πραγματικότητα, αν δεν αλλάξει η αντίληψη που έχει ο σύγχρονος άνθρωπος για την εργασία και το πόσο απόλυτα την έχει συνδέσει(ή του την έχουν συνδέσει), με την προσωπική του εξέλιξη και την εξέλιξη της κοινωνίας-κράτους, στην οποία ζεί. Αυτό που προτείνω είναι ότι ο άνθρωπος θα πρέπει βάσει νόμου να δουλεύει συγκεκριμένες ώρες και υπο συγκεκριμένες συνθήκες(όπως είχε πάει να καθιερωθεί κατά το παρελθόν, αλλά τώρα τείνει να καταστρατηγηθεί). Τις υπόλοιπες ώρες, θα πρέπει ως ενα σημείο να τις αφιερώνει στον εαυτό του, αλλά όχι όπως το καταλαβαίνει ο σύγχρονος Homo-Consumus τύπος ανθρώπου, και κάποιες απο αυτές θα πρέπει να τις αφιερώνει για την εκτέλλεση των κοινωνικών του υποχρεώσεων.

Όταν λεω να τις αφιερώνει στον εαυτό του δεν εννοώ κατ ανάγκη μόνος του, αλλά να μπορεί να επιλέγει δραστηριότητες αναψυχής, ξεκούρασης, να τις περνάει με φίλους, με άτομα συναισθηματικού ενδιαφέροντος, να καλλιεργείται κλπ, αυτό ως ενα βαθμό μερικοί το εφαρμόζουν, ή προσπαθούν να το εφαρμόζουν και σήμερα.

Οι λεγόμενες «κοινωνικές υποχρεώσεις» που αναφέρω, δεν έχουν να κάνουν με δεξιώσεις πάρτυ και συνεστιάσεις, αλλά με δομικές και λειτουργικές δραστηριότητες, οι οποίες διασφαλίζουν την κοινωνική θωράκιση και προωθούν την κοινωνική εξέλιξη. Τέτοιες υποχρεώσεις θα μπορεί παραδείγματος χάρη να είναι «συνοικιακά συμβούλια», «εργασιακά συμβούλια», δημοτικά συμβούλια, δημοψηφίσματα και κατ επέκταση συμμετοχή σε θέματα νομοθετικά, δικαίου κλπ.

Θα σταματήσω κάπου εδώ(λιγάκι απότομα) γιατί είμαι στο ιντερνετ καφέ και με περιμένουν οι άλοι μια ώρα για να μπω στο battlefield, πιστεύω ότι το θέμα που άνοιξα είναι ανεξάντλητο και θα επιθυμούσα να ακούσω και τις δικές σας απόψεις, οπότε δεν το κλείνω, απλά κάνω απόπειρα να το μετατρέψω σε διάλογο, καλή σας νύχτα.

Δείτε αν θέλετε και το παρακάτω σχετικό άρθρο που επικεντρώνεται στην συμμετοχή στα κοινά εδώ.

Read Full Post »