Γίνεται ένας διάλογος σχετικά με την επίσκεψη του Α. Τσίπρα στις ΗΠΑ πάνω στο πόσο επωφελής ήταν αυτή η επίσκεψη για την Ελληνική πλευρά. Τα βάζουν λοιπόν κάτω τα υπέρ και τα κατά και όσοι είναι με την κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι πήρε επαρκή ανταλλάγματα από τον πλανητάρχη, ενώ μια μερίδα εξ αυτών που της ασκούν κριτική διαμαρτύρονται ότι τα ανταλλάγματα δεν ήταν ανάλογα των παραχωρήσεων.
Έχω βρεθεί και εγώ ανάμεσα σε τέτοιες κουβέντες και πραγματικά στεναχωριέμαι να ακούω από φίλους και γνωστούς να βάζουν κάτι τέτοιο στο ζύγι. Αλήθεια, τι αντάλλαγμα επαρκές μπορεί να πάρει κάποιος για την επέκταση και την αύξηση των αμερικαννατοϊκών βάσεων στη χώρα του; Τι πραγματικά αντισταθμίζει το αίμα και τον όλεθρο που σπέρνουν αυτές οι βάσεις στην περιοχή(Συρία, Λιβυη κλπ), τα νεκρά παιδιά, τις κατεστραμμένες πόλεις, την γενικότερη αποσταθεροποίηση; Τι εξισορροπεί την υποταγή του λαού και τη συμμετοχή της αστικής τάξης στους σχεδιασμούς αυτής της ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης που έχει μετατρέψει την Κρήτη σε αχανές αεροπλανοφόρο και γαμιστρώνα για τους σφαγείς των λαών;
Τι αντάλλαγμα μπορεί να δώσει κάποιος σε μια χώρα για να την «μπαζώσει» με πυρηνικά και σε τι ακριβώς προστασία ποντάρουμε από μια χώρα η οποία νίπτει τας χείρας της για την εισβολή και την κατοχή στην Κύπρο, τα Ίμια και την γενικότερη τουρκική προκλητικότητα; Πραγματικά μου φαίνεται δύσκολο να βρω κάποιον ικανό τρόπο να μας αποζημιώσει – ακόμα και αν το ήθελε- μια χώρα σαν τις ΗΠΑ, για την Χούντα, για τις σφαγές στον εμφύλιο, για τις φυλακίσεις και για την χρήση του εθνικού μας στρατού στις δικές της ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι όλοι εκείνοι που βλέπουν τις διεθνείς μας σχέσεις με το Αμέρικα κάτω από το πρίσμα των ανταλλαγμάτων έχουν μια αντίληψη που μου φέρνει στο μυαλό το γνωστό ρητό «άμα δεν μπορείς να αποφύγεις το βιασμό απόλαυσε τον».
– Έλα ρε, άσε έχω προβλήματα, δεν μου παίρνει μπρος η οικονομία…
– Και για αυτό αγχώνεσαι, έχω εγώ ένα φίλο ειδικό στις επενδύσεις, θα σου δώσω το τηλέφωνό του να σου τη φτιάξει!
Ο λόγος για μια πρόσφατη συνέντευξη του πρωθυπουργού σχετικά με την επικείμενη επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Σκοπεύω να σταθώ και να σχολιάσω δυο σημεία της συγκεκριμένης συνέντευξης τα οποία και θα παραθέσω:
«Ο πρόεδρος Τραμπ έχει μακρά πορεία στον χώρο των επιχειρήσεων. Γνωρίζει πότε μια επένδυση μπορεί να είναι επωφελής και πότε όχι. Βλέποντας κάποιος την Ελλάδα σήμερα, νομίζω ότι μπορεί εύκολα να διαγνώσει ότι ανοίγονται μεγάλες επενδυτικές δυνατότητες στους κρίσιμους τομείς της οικονομίας» (πηγή: ΑΠΕ)
Καταρχήν είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί ο Τραμπ επιτυχημένος στο χώρο των επιχειρήσεων, εκτός και αν έχει πλέον μάθει από τα αλλεπάλληλα λάθη του στην διαχείριση της περιουσίας που βρήκε έτοιμη από τον πατέρα του. Εδώ μπορείτε να δείτε μια λίστα με τις αποτυχίες του για να πάρετε μια ιδέα.
Γενικότερα αυτή η αντίληψη του τύπου «έχω ένα φίλο που ξέρει από κουμπιούτερ…», για την οικονομία, εκφράζει λίγο μια νοοτροπία μεσσιανικού τύπου που ομοιάζει με τη λογική των οπαδών του Αρτέμη Σώρρα, και η οποία απέχει γαλαξίες από την πραγματικότητα. Είναι ο «θείος από το Αμέρικα» που θα έρθει να μας αποκαταστήσει. Με το θείο Ντόναλντ, έστω και αν δεν υπάρχει συγγένεια αίματος, υπάρχει σίγουρα ιδεολογική, ασχέτως αν ο ένας αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερός και ο άλλος ως ρεπουμπλικάνος νεοφιλελεύθερος. Βέβαια παλιότερα, άλλα έλεγε ο Τσίπρας για τον τράμπ, όταν ήλπιζε να μη μας βρει αυτό το κακό, αλλά αυτήν την ασυνέπειά του την έχουμε πλέον συνηθίσει. Στο κάτω – κάτω οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο απόγειό τους… Μένει μονάχα να καταργηθούν –σύμφωνα με τους βουλευτές της κυβέρνησης– μερικά απομεινάρια, όπως το σύνθημα «φονιάδες των λαών αμερικάνοι» που πλέον είναι αναχρονιστικό.
Εκεί όμως που βρίσκεται η ουσία είναι στο δεύτερο απόσπασμα:
«Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ, με δεδομένο το ενδιαφέρον τους για τη σταθερότητα στην περιοχή, αλλά και την εξαιρετικά σημαντική αμυντική συνεργασία μας – μεταξύ άλλων και στη Σούδα- έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εργαστούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Βρισκόμαστε σε μία περίοδο που οι σκοποί της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας βρίσκουν κοινά σημεία με τη στρατηγική των ΗΠΑ στην περιοχή» (πηγή: ΑΠΕ)
Για εμένα η δήλωση αυτή, επιβεβαιώνει μέχρι κεραίας τις προειδοποιήσεις του ΚΚΕ για αναβάθμιση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα, επέκταση των βάσεων και ενίσχυση των οπλικών συστημάτων ακόμη και με πυρηνικά στον Άραξο.
Είχα γράψει πριν από αρκετό καιρό ένα άρθρο με τίτλο «το κίνημα τρώω τα σκουπίδια σου» και αφορούσε ένα «πρωτοποριακό» κίνημα από ανθρώπους (στην Αγγλία) που ζούσαν μαγειρεύοντας σκουπίδια και δίδασκαν τις συνταγές στο youtube. Το ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη είδηση ήταν ότι αυτοί οι άνθρωποι το παρουσίαζαν αυτό ως κάτι επαναστατικό, αναρχικό, αντισυστημικό ή και εγώ δεν ξέρω τι άλλο.
Πρόσφατα ένας φίλος μου έστειλε ένα μικρό βίντεο, το οποίο παρουσιάζει ένα άλλο φαινόμενο με παραπλήσια χαρακτηριστικά. Αυτή τη φορά στις Φιλιππίνες, όπου η πείνα τέχνας κατεργάζεται, και έτσι το αντίστοιχο «κίνημα» της Αγγλίας έχει μετατραπεί σε τρόπο ζωής για εκατομμύρια εξαθλιωμένους. Μάλιστα κάποιοι εξ αυτών, ζουν από το εμπόριο των σκουπιδιών, τα οποία συλλέγουν, καθαρίζουν, πακετάρουν και πωλούν στις φτωχές περιοχές. Εδώ το φαινόμενο δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από «προοδευτικές» ιδέες και παρουσιάζεται στην πλήρη ωμότητα του. Το είδος του «φαγητού» αυτού λέγεται “Pagpag” και περισσότερες λεπτομέρειες για τη φύση του θα παρακολουθήσετε εδώ, αν και σας προειδοποιώ ότι περιέχει φρικιαστικές εικόνες. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η ανάπτυξη της οικονομίας στης Φιλιππίνες ξεπερνάει το 6/100 ετησίως, κάτι που τις βάζει στη δέκατη θέση παγκοσμίως.
Και μια τρίτη είδηση από το χώρο του κινηματογράφου, ο λόγος για το παρακάτω trailer:
Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ δεν έχει ακόμη κυκλοφορήσει για αυτό και θα περιορισθώ να μεταφράσω την περιγραφή που δίνει το imdb. «Μέσα από τα μάτια διάσημων σεφ, το κοινό θα παρακολουθήσει πώς μπορούμε να φτιάξουμε κάθε είδους φαγητού, μετατρέποντας αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν σκουπίδια σε υπέροχα πιάτα που δημιουργούν ένα πιο ασφαλές σύστημα διατροφής». Έχουμε δηλαδή ξανά, μια απόπειρα ωραιοποίησης της σκουπιδοφαγίας, και μάλιστα με χολιγουντιανή σφραγίδα.
Αυτό που παρατηρείται και στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις είναι μια προσπάθεια παραίτησης από τη διεκδίκηση μιας εξαρχής πιο δίκαιης κατανομής της τροφής, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις υπανάπτυκτες γωνιές του κόσμου. Ένα κάλεσμα δηλαδή, να ζουν οι φτωχοί πληθυσμοί σαν τρωγλοδύτες και ρακοσυλλέκτες από τα σκουπίδια των πιο ευκατάστατων, έτσι ώστε να πληρούν και τον όρο «socialwaste» ή «humanwaste». Η διατροφική πυραμίδα, βέβαια, δεν έχει μόνο 2 επίπεδα, αφού ανάμεσα σε αυτούς που τρώνε από τα σκουπίδια και στους λίγους και εκλεκτούς της κορυφής, υπάρχουν και άλλες κατηγορίες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τη διατροφή τους. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα φυσικά του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, που στα πλαίσια του, όχι μόνο σαμποτάρεται η παραγωγή όταν ξεπερνιούνται τα όρια του τι μπορεί να πωληθεί ως εμπόρευμα, αλλά επικρατεί και ένα εντελώς άνισο και άδικο σύστημα διανομής που βάζει αυτούς που εξαρχής παράγουν την τροφή στον πάτο, και εκείνους που κατέχουν τους τίτλους ιδιοκτησίας στην κορυφή.
Το άρθρο που ακολουθεί αποτελεί απάντηση στη δημοσίευση του Ραφαήλ Μπελενιώτη με τίτλο «Σπάζοντας τα ταμπού της αριστεράς με το Σλαβόι Ζίζεκ». Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω διαβάσει το βιβλίο του Ζίζεκ στο οποίο αναφέρεται ο Ρ.Μ. και η όποια πολεμική μου βασίζεται στην βιβλιοπαρουσίαση του αρθρογράφου και όχι στο πρωτότυπο υλικό. Προσωπικά θεωρώ τις ιδέες του Ζίζεκ –όπως αυτές παρουσιάζονται στο άρθρο- παιδαριώδεις και επικίνδυνες για αυτό και αποφάσισα να κάνω κάποιον αντίλογο. Ο τρόπος με τον οποίο θα παραθέσω τα αντεπιχειρήματα μου είναι να προηγείται κάθε φορά η επίμαχη παράγραφος του άρθρου με πλάγια γράμματα και από κάτω το δικό μου σχόλιο.
Επιχειρηματολογία
Ξεκινάμε με παράθεση από το άρθρο του Μπελενιώτη:
Πρόσφατα το 2016 κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά το βιβλίο του « Η Νέα πάλη των τάξεων-τα πραγματικά αίτια του προσφυγικού κύματος και μας τρομοκρατίας» από μας εκδόσεις Πατάκη. Εν ολίγοις ο Ζίζεκ στο βιβλίο του υποστηρίζει πως η Ισλαμική τρομοκρατία, το μεταναστευτικό κύμα είναι αποτελέσματα μας Μας Πάλης των Τάξεων. Το μεταναστευτικό δεν είναι μόνο αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων αλλά και σύμπτωμα του παγκόσμιου καπιταλισμού. Γιατί σύμφωνα με τον Ζίζεκ η πάλη των τάξεων διέπει τα πάντα, οπότε δεν χρειάζεται να πέφτουμε από τα σύννεφα όταν τα κράτη μας υπονομεύουν κυβερνήσεις αδύναμων χωρών ή καταδικάζουν λαούς και αποκλείουν μας περιοχές μας από την συμμετοχή και την ευημερία και έπειτα τα καταπιεζόμενα αυτά κράτη και οι λαοί ακολουθούν θρησκευτικούς και ιδεολογικούς εξτρεμιστές χτυπώντας την πολιτισμένη Δύση μας. Πρόκειται για φυσικά επακόλουθα.
Από την παραπάνω παράγραφο εγώ καταλαβαίνω ότι ο Ζίζεκ θεωρεί τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς μέρος της πάλης των τάξεων. Μάλιστα, μαθαίνουμε και καινούρια πράγματα. Μπορούμε να το δούμε και αναδρομικά όλο αυτό και να υποθέσουμε ότι και ο Α’ και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν και εκείνοι αποτέλεσμα της πάλης των τάξεων και όχι της διαμάχης των μεγάλων δυνάμεων για επέκταση της επιρροής τους.
Ας σταματήσουμε να παριστάνουμε τις παραπλανημένες παρθένες. Έχουμε δικαίωμα βροντοφωνάζει ο Ζίζεκ να διατηρήσουμε τις «Ευρωπαϊκές μας αξίες» τον καθημερινό τρόπο ζωής μας σε όλα τα επίπεδα, θρησκευτικό, ψυχαγωγικό, πολιτισμικό, σεξουαλικό-ερωτικό κτλ. Αναρωτιέται όμως: “Πως μπορούμε να κρατήσουμε τις αξίες και τα αγαθά της Δύσης χωρίς να αποκλείσουμε ένα μεγάλο μέρος από αυτά;” Εξετάζει την αισχρή και σκοτεινή πλευρά των θρησκειών, τη «θεϊκή βία» όπως ονομάζει τη βία που σκορπίζει τον όλεθρο με τυφλή οργή, την πολιτική οικονομία των προσφύγων, τα όρια γειτονίας και την έννοια του «πλησίου» και τέλος αναρωτιέται «τι πρέπει να γίνει;» προτείνοντας να επαναφέρουμε στο προσκήνιο την πάλη των τάξεων και να δείξουμε παγκόσμια αλληλεγγύη στα θύματα της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης.
The European way of life fuck yeah
Καταρχήν ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε περιπτώσεις στην ιστορία που ο μειονοτικός πληθυσμός «αλλοίωσε» της αξίες του κυρίαρχου σε βαθμό που να τις εκφυλίσει. Η δική μου άποψη είναι πως οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι καθόλου συχνές, είμαι πάντως ανοιχτός σε προτάσεις ως προς αυτό.
Και αφού ο Ζίζεκ έχει επιβεβαιώσει τους φόβους και του τελευταίου ακροδεξιού ξενοφοβικού ότι θα έρθουν οι μετανάστες να μας πάρουν τον (μ)πολιτισμό μας, μετά αναρωτιέται πως άραγε θα μπορούσαμε να τους βοηθήσουμε. Πρόταση προς Ζίζεκ: ίσως θα έπρεπε να περάσουν πρώτα μια κάποιου είδους κατήχηση σε ένα αντίστοιχο Έλις Άιλαντ στην Ευρώπη για να σπουδάσουν τον Δυτικό (μ)πολιτισμό μας, και ύστερα να τους δεχόμασταν. Ξέρω ‘γω να τους βάζαμε να δουν όλα τα επεισόδια από τα φιλαράκια και το SexandtheCity ή έστω το νοικοκυρές σε απόγνωση και γερμανικές τσόντες σχετικά με το σεξουαλικό – ερωτικό.
Πριν προχωρήσω στο επόμενο κομμάτι, να δώσω και ένα παράθεμα προς σύγκριση με τα λεγόμενα του Ζίζεκ.
Αριστερά και Ναόμι Κάμπελ
Και παρακάτω:
«Για να πετύχει κανείς την εν λόγω ανάκτηση, θα πρέπει να εγκαταλείψει μια ολόκληρη σειρά από αριστερά ταμπού, αρχίζοντας από την εξής απόλυτη ανοησία που είναι μασκαρεμένη ως εμβριθής σοφία: “Εχθρός είναι κάποιος του οποίου την άποψη δεν έχεις ακούσει”. Η θέση αυτή εκφράζεται κατεξοχήν στο Φρανκενστάιν της Μέρυ Σέλλευ. Η Σέλλευ κάνει κάτι που δεν θα έκανε ποτέ κανένας συντηρητικός. Στο κεντρικό τμήμα του βιβλίου της επιτρέπει στο τέρας να μιλήσει το ίδιο για τον εαυτό του, να διηγηθεί την ιστορία από την δική του σκοπιά. Η επιλογή της εκφράζει με τον πλέον ριζοσπαστικό τρόπο τη φιλελεύθερη στάση υπέρ της ελευθερίας του λόγου: πρέπει να ακούγονται οι απόψεις όλων. Στο Φρανκενστάιν το τέρας δεν είναι Πράγμα, ένα φρικτό αντικείμενο που κανένας δεν τολμάει να αντιμετωπίσει, είναι πλήρως υποκειμενοποιημένο. (..) Έτσι λοιπόν ο απόλυτος εγκληματίας έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τον εαυτό του ως το απόλυτο θύμα. Ο τερατώδης δολοφόνος εμφανίζεται, από τι δική του σκοπιά, ως ένα βαθιά πληγωμένο και απελπισμένο άτομο που λαχταρά τη συντροφιά και την αγάπη (..). Η εμπειρία που έχουμε για τη ζωή μας εκ των ένδον, η ιστορία που διηγούμαστε στον εαυτό μας για τον εαυτό μας, προκειμένω να ερμηνεύσουμε τις πράξεις μας, αποτελεί βασικά ένα ψέμα-η αλήθεια βρίσκεται έξω στις πράξεις μας» .
Η γεωπολιτική δεν είναι βεβαίως μυθιστόρημα, αλλά ας μείνουμε στη συλλογιστική του συγγραφέα. Για να είμαστε λοιπόν δίκαιοι, αν παραδεχθούμε ότι οι τζιχαντιστές είναι Φρανκενστάιν, τότε πρέπει να πούμε ότι είναι ένας Φράνκενστάιν κατασκευασμένος στη Δύση, αφού αυτή τους εκπαίδευσε τους εξόπλισε και τους ξαμόλησε. Ασχέτως όμως με αυτό, οι πρόσφυγες δεν είναι τζιχαντιστές, είναι πρό-σφυ-γες, άλλο το ένα και άλλο το άλλο. Εκτός αν μέσα στο γενικό του ξενοφοβικό παραλήρημα ο Σλαβόι, κάνει και τέτοιου είδους φασιστικές γενικεύσεις οπότε πάω πάσο.
Ένα τρανταχτό παράδειγμα του πνεύματος του βιβλίου, είναι αυτό της αντιμετώπισης του μεταναστευτικού ρεύματος.
Στην αρχή ακόμα του βιβλίου καταπιάνεται με ένα σημαντικό και συνάμα τραγικό ζήτημα: Δηλαδή, τι πρέπει να γίνει με τις εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, τους δεκάδες μικρούς Αιλάν που πνίγονται καθημερινά στις θάλασσες στην προσπάθεια τους να γλυτώσουν από την φωτιά του πολέμου και της καταστροφής που μαίνεται στις χώρες τους; Η Ευρώπη φαντάζει όαση μπροστά στα μάτια τους. Ο Ζιζέκ επιμένει πως η απάντηση δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη. Εντοπίζει πως όσοι ψάχνουμε την απάντηση βρισκόμαστε μπροστά σε έναν ιδεολογικό εκβιασμό ανάμεσα σε δύο κύριες τάσεις. Η πρώτη τάση των «αριστερών φιλελεύθερων» εκφράζει την οργή της στο γεγονός πως η Ευρώπη επιτρέπει να πνίγονται χιλιάδες άνθρωποι, προτείνοντας να ανοίξει διάπλατα τα σύνορα της, για τους κολασμένους τούτης της Γης. Η δεύτερη τάση των «λαϊκιστών πολέμιων των μεταναστών» όπου λυσσάνε για την προστασία του τρόπου ζωής μας και να αφήσουμε τους ξένους λαούς να λύσουν μόνοι τους τα οικογενειακά τους. Παραφράζοντας το Στάλιν ο συγγραφέας αναρωτιέται «και οι δύο είναι κακές αλλά ποια είναι η χειρότερη;» .
Το να καταγγείλουμε, ας πούμε, τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις που δημιουργούν τις μεταναστευτικές ροές, δεν παίζει; Το να καταγγείλουμε την ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού; Επίσης καλό θα ήταν να μας ξεκαθάριζε ο Ζίζεκ σε ποιους απευθύνεται. Στους λαούς, στις κυβερνήσεις, στους ίδιους τους πρόσφυγες; Διότι εξ αντικειμένου, άλλα είναι τα ενδιαφέροντα των αστικών κυβερνήσεων και άλλα των λαών. Οι κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρονται για το ανθρωπιστικό της υπόθεσης, αυτές κοιτούν να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερο κέρδος ή έστω όσο το δυνατόν λιγότερη χασούρα τα μονοπώλια. Ποιο είναι κατά τον Ζίζεκ το «υποκείμενο» που μπορεί να διαχειριστεί επιτυχώς το μεταναστευτικό; Προς ποιόν οι παραινέσεις και οι συμβουλές.
«Οι μεγαλύτεροι υποκριτές είναι αυτοί που υποστηρίζουν τα ανοιχτά σύνορα: ενδόμυχα γνωρίζουν πολύ καλά πως κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ποτέ, αφού θα προξενούσε άμεσα λαϊκίστικο ξεσηκωμό στην Ευρώπη.
Δηλαδή τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Εγώ, ας πούμε, το ερμηνεύω ως εξής. Ότι ο Ζίζεκ μας προειδοποιεί πως αν φέρουμε στην Ευρώπη τους μετανάστες, τότε θα έχουμε άνοδο της ακροδεξιάς(αυτό καταλαβαίνω με τον «λαϊκιστικό ξεσηκωμό»). Για αυτό ακριβώς που κατηγορούσε και τη Μέρκελ η αντιπολίτευση, ότι ήταν αρκετά ήπια με τους μετανάστες και για αυτό ανέβηκαν οι ακροδεξιοί. Δηλαδή για να μην ανεβεί η ακροδεξιά πρέπει να δράσουν εξ αρχής οι αστικές κυβερνήσεις σαν να ήταν ακροδεξιές. Στην επιλογή να δεχθεί πρόσφυγες δεν έφτασε βέβαια από τη μαλακάδα της η κυβέρνηση της Μέρκελ, αλλά επειδή το γερμανικό κεφάλαιο φιλοδοξούσε να τους αξιοποιήσει ως εύπλαστο εργατικό δυναμικό.
Το παίζουν ωραίες ψυχές που αισθάνονται ανώτερες από τον διεφθαρμένο κόσμο, ενώ στα κρυφά συμμετέχουν σε αυτόν. Ο λόγος για τον οποίο δεν αρκεί η ευσπλαχνία απέναντι στους ταλαίπωρους πρόσφυγες που εισρέουν στην Ευρώπη διατυπώθηκε πριν από έναν αιώνα από τον Όσκαρ Ουάιλντ. Στις πρώτες γραμμές του Η Ψυχή του ανθρώπου στον σοσιαλισμό, όπου ο Ουάιλντ επισημαίνει ότι “είναι πολύ πιο εύκολο να δείχνεις συμπόνια υποφέροντας, παρά σκεπτόμενος”. (..) “ Προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημα της ανέχειας για παράδειγμα διατηρώντας τους φτωχούς στην ζωή ή στην περίπτωση ενός πολύ προχωρημένου σχολείου διασκεδάζοντας τους φτωχούς. Αλλά αυτό δεν είναι λύση είναι επιδείνωση της δυσκολίας. Ο σωστός στόχος είναι η προσπάθεια ανάπλασης της κοινωνίας σε μια τέτοια βάση ώστε η φτώχεια να είναι αδύνατη..” -συνεχίζει ο Ουάιλντ
Όσον αφορά τους πρόσφυγες αυτό σημαίνει ότι η ορθή επιλογή είναι να μετασχηματίσουμε την κοινωνία, έτσι ώστε οι απελπισμένοι πρόσφυγες να μην αναγκάζονται να βολοδέρνουν, και ότι η επίδειξη αλτρουιστικών αρετών εν τέλει εμποδίζει την εκπλήρωση αυτού του στόχου» .
Ωραία τα λογοτεχνικά παραθέματα, αλλά μέχρι να γίνει αυτό οι πρόσφυγες τι να κάνουν να περιμένουν στις βάρκες τους διαβάζοντας Μέρι Σέλλευ;
Think tank, ή πιο σωστά think bowl
Ένας άλλος πάλι άνθρωπος που τον απασχολούσε πολιτικά το ζήτημα των προσφύγων αλλά και η μέθοδος -αν μπορεί να ονομαστεί έτσι- των ανοιχτών συνόρων έγραφε κάποτε:
«Τι σημαίνει η μέθοδος της σοσιαλιστικής επανάστασης υπό το σύνθημα “Kάτω τα σύνορα”; Υποστηρίζουμε ότι το κράτος είναι απαραίτητο και ένα κράτος προϋποθέτει σύνορα. Το κράτος βέβαια μπορεί να έχει κυβέρνηση αστική, όμως εμείς έχουμε ανάγκη τα σοβιέτ. Ωστόσο ακόμη και με τα Σοβιέτ τίθεται το ζήτημα των ανοιχτών συνόρων. Τι σημαίνει κάτω τα σύνορα; Η μέθοδος της σοσιαλιστικής επανάστασης υπό το σύνθημα κάτω τα σύνορα είναι ένα μπέρδεμα. Μόνο όταν η σοσιαλιστική επανάσταση γίνει πραγματικότητα και πάψει να είναι μέθοδος, το σύνθημα “Κάτω τα σύνορα” θα είναι ορθό σύνθημα. Τότε θα πούμε: Σύντροφοι ελάτε σε εμάς..»
Αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Λένιν, εμβληματική και ηγετική μορφή της Ρώσικης επανάστασης.
Σιγά μη δεν αναζητούσε νομοιμοποήση της αρλουμπολογίας του στο Λένιν ο Μποράτ1. Ο Λένιν βέβαια, αναφέρονταν σε εντελώς διαφορετική περίπτωση, την πλήρη κατάργηση των συνόρων σε ένα εχθρικό προς την νεαρή τότε επανάσταση καπιταλιστικό στερέωμα. Σήμερα δεν μιλάμε για κάτι τέτοιο ούτε κανείς προτείνει πλήρη κατάργηση των συνόρων έτσι γενικά. Για φιλοξενία προσφύγων γίνεται λόγος, και μάλιστα προσφύγων που για το ξεσπίτωμα τους ευθύνονται καθαρά οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στους οποίους πρωτοστατεί η ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Δεν είναι ότι έρχονται στην τύχη πρόσφυγες από μια αστρική πύλη από την άλλη άκρη του σύμπαντος και αμφισβητούν τα σύνορα μας, έρχονται πρόσφυγες εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων και θέλουν να περάσουν από την άλλη πλευρά των συνόρων επειδή οι πόλεις τους έχουν ισοπεδωθεί.
Ο Ζίζεκ όμως δεν σταματάει εδώ. Συνεχίζει πεπεισμένος πως η αριστερά πρέπει να αποβάλει συγκεκριμένες αντιλήψεις που την οδηγούν σε παράλογες ανεφάρμοστες αναδιπλώσεις όπως η απαγόρευση οποιασδήποτε κριτικής προς το Ισλάμ ως «Ισλαμοφοβία», όπως η εξίσωση οποιασδήποτε αναφοράς στην ευρωπαϊκή χειραφετική κληρονομιά με τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό και ρατσισμό, η ιδέα ότι η προστασία του δικαιώματος να ακολουθεί κανείς έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής είναι αυτή καθαυτή μια φασιστική η ρατσιστική κατηγορία και άλλα πολλά.
Άντε πάλι η εξίσωση, είναι η κλασική λογική πλάνη:
Οι τζιχαντιστές είναι μουσουλμάνοι – οι πρόσφυγες είναι μουσουλμάνοι – οι πρόσφυγες είναι τζιχαντιστές.
Ένα βιβλίο πραγματικά παρέμβαση και πρόκληση για συζήτηση αλλά και για αυτοκριτική και αναθεώρηση πολλών επιλογών και αποφάσεων για το εγγύς μέλλον.
Για αυτοκριτική και αναθεώρηση, σύμφωνοι, αλλά για αυτοκριτική και αναθεώρηση όσων συμφωνούν με αυτά που λέει ο Ζίζεκ, διότι πραγματικά τα όσα μεταφέρονται στο άρθρο είναι με ένα παιδαριώδη τρόπο ξενοφοβικά.
Δύσκολο πράγμα βέβαια. Kaι πάλι τίποτα το αυταπόδεικτο δεν διαθέτει το βιβλίο-όλα μπορούν να αντικρουστούν. Το δύσκολο είναι μια σοβαρή εναλλακτική. Η συζήτηση και η διάθεση για αναθεώρηση δεν πρέπει να αποκλείεται πεισματικά, αντιθέτως να ενθαρρύνεται. Διαφορετικά «η μοναδική εναλλακτική επιλογή είναι η αργόσυρτη παρακμή, ο βαθμιαίος μετασχηματισμός της Ευρώπης σε αυτό που συνιστούσε η Ελλάδα για την ώριμη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, έναν προορισμό για νοσταλγικό πολιτιστικό τουρισμό, ο οποίος βρισκόταν έξω από το ιστορικό γίγνεσθαι».
Από την πόλη έρχομαι…
Την Ευρώπη και τις «αξίες» της δεν την απειλούν οι μετανάστες, αλλά οι ίδιες αυτές αξίες, οι οποίες πηγάζουν από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, απειλούν τους λαούς της Ευρώπης. Τα μνημόνια βλέπετε, δεν τα εφαρμόζουν ούτε τα ψηφίζουν οι πρόσφυγες, τα σπίτια δεν τα παίρνουν οι μουσουλμάνοι και για την ανεργία δεν ευθύνονται οι ορδές των ρακένδυτων, αλλά κατά κύριο λόγο η οικονομικές πολιτικές της ΕΕ.
Εδώ κάπου ολοκληρώνεται μια πρώτη μου κριτική ματιά στο άρθρο του κ. Μπελενιώτη για το βιβλίο του Ζίζεκ «Η νέα πάλη των τάξεων[…]». Συγχωρήστε το κάπως ειρωνικό μου ύφος, αλλά όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με τέτοιο «ιερό τέρας» της διανόησης δεν μπορείς να μην ειρωνευτείς. Αξίζει δε, να σημειωθεί, ότι από τα παραπάνω είναι περισσότερο από εμφανές, πως σε περιόδους καπιταλιστικής κρίσης η συστημική «αριστερή» λιβελογραφία δεν μπορεί να κρύψει τις ομοιότητες της με τη λιβελογραφία της άκρας δεξιάς. Και αυτό διότι υπηρετούν τελικά τα ίδια αφεντικά πάνω κάτω, πουλώντας στη διαδρομή και λίγη φιλοσοφία για να βγαίνει το μεροκάματο.
Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)
1 Το πετυχημένο αυτό παρατσούκλι του Ζίζεκ αποτελεί επινόηση του LeninReloaded
Αμπελοφιλοσοφίες 